donderdag 29 december 2011

Strips voor kinderen? 2

Waar in Nederland vaak gedacht wordt dat strips voor kinderen zijn, lijken in Turkije maar weinig kinderstrips gemaakt te worden. Er zijn wat jeugdtijdschriften die incidenteel strips publiceren gebaseerd op bekende tekenfilmfiguren. Er zijn vertalingen van Belgo-Frankische strips (Kuifje, Lucky Luke, Asterix) en Amerikaanse superheldenstrips. Maar strips voor kinderen van Turkse makelij zijn zeldzaam.

Yurdagün Göker in het karikatuurmuseum Istanbul ©tekening Joshua Peeters

Volgens Yurdagün Göker komt dat omdat (groot-)ouders geen strips kopen voor hun kinderen en de kinderen zelf meer geïnteresseerd zijn in games, televisie en internet. In zijn woorden klinkt iets door van de oude man die beweert dat vroeger alles beter was, maar enige waarde moet er toch aan gehecht worden. Göker heeft vroeger een tijd lang de kinderstrip Keloğlan geschreven en getekend.


Deze serie gaat over een jongetje dat allerlei avonturen beleeft ten tijde van het Sultanaat in Turkije. Hij reist ook naar het buitenland voor zijn fantastische avonturen. In enkele boeken die Göker ons liet zien waren ook science-fiction-elementen, vliegende schotels met buitenaardse wezens. De serie was redelijk populair, hij is ook in andere talen verschenen (onder andere in Duitsland, een land waar Göker ook 11 jaar gewerkt heeft). Toch hield Göker op met het tekenen en schrijven van de avonturen van het jochie met het ronde hoofd. De oplagen waren redelijk voor een kinderstrip, maar er bleek veel gedoe met de uitgever. Bovendien werd zelfs een onschuldige kinderstrip nog politiek gelezen. Göker ontving kritiek op zijn strip, van zowel de linker- als de rechterkant van het politieke spectrum die betekenissen in de strip lazen die hij er niet in gestopt had. Uiteindelijk bleek het te veel moeite voor een te kleine beloning om de strip voort te zetten.
(aut. Joshua)


woensdag 28 december 2011

vrijdag 23 december 2011

Sjouwers

Om nog even terug te komen op de post van gisteren... in de straten van Istanbul kom je meerdere HeroTürken tegen. Die niet, zoals de helden van de nieuwe jeugdstrip, bij de gegoede klasse horen maar zich letterlijk omhoog moeten werken. En omlaag, over de steile hellingen, tussen de drukte door. Met niets anders dan hun spierkracht en transportgereedschap. Mannen, jongens soms.



donderdag 22 december 2011

Strips voor kinderen?

Zoals we eerder schreven is het overgrote deel van de strips die we in Istanbul vonden duidelijk op volwassenen gericht. Geheel anders dan de situatie in Nederland dus, waar de kinderstrip heel lang de markt heeft gedomineerd. Het medium strip zelfs nog steeds het imago aankleeft eigenlijk vooral ‘iets voor kinderen’ te zijn.
Struinend door boekhandels, in kiosken, bladerend door tijdschriften kwamen we in de stad amper kinderstrips tegen van eigen bodem. Want daar ging het ons om: wat wordt er tegenwoordig in Turkije gemaakt?
Zeker, veel mensen die wij spraken zijn met strips opgegroeid, maar dat was vertaald materiaal van Italiaanse makelij, van Franco-Belgische of de Amerikaanse superhelden. Vooral dat.
Op het hoe en waarom van dit verschijnsel moeten we nog de vinger leggen. Gegeven is dat Istanbul oktober 2011 ons slechts twee voorbeelden bracht van hedendaagse ‘made in Turkey’ kinderstrips.
Daarvan is de Sizinkiler-reeks van auteur Salih Memecan er één.
Hij tekent deze sinds 1991 in het ochtendblad Sabah, naast zijn dagelijkse politieke cartoon Bizimcity (ook te zien als korte animaties op ATV). Sizinkiler -in het Engels ‘Limon and Family'- is in de basis een humoristische gag-strook rond een kippenfamilie, maar tegenwoordig uitgebouwd met een gelijknamige website, merchandising en de eerste albums met langere verhalen.
bundel uit 2011


De tweede kinderstrip die we tegenkwamen is curieuzer, en nieuwer. Het gaat om HeroTürk. Initiatief van de journalist Fehmi Demirbağ die het naar eigen zeggen beu was dat Turkse kinderen op een diëet van westerse striphelden opgroeien, ze landseigen rolmodellen wil bieden en tegelijkertijd kennis van de nationale kultuur wil bijbrengen. 
Hoofdrolspelers in de beoogde serie zijn een gemengd clubje kinderen, onder wie de ‘hero’ ambasadeurszoon Eruğrul Ileri die over een traditioneel vest beschikt met magische krachten. De strip werd in september groots gelanceerd met een gelikte website en plannen voor een tv-serie, speelfilms en de nodige merchandising. Het idealistische deel zou verder tot uiting komen met het steunen van kinderhospitaals. In Istanbul kwamen we van dit alles niet meer tegen dan een HeroTürk strippocket. 
Of het project met zijn duidelijk nationalistische inslag maar vooralsnog weinig pakkende graphics gaat werken bij de Turkse jeugd zal de toekomst wijzen.


een antiquair vertelt HeroTürk over de herkomst van zijn magische vest
HeroTürk doet het vest aan om de misdaad te bestrijden

dinsdag 13 december 2011

Istanbul schetsen 5

© tekening Niela Bongers

Aan de Istiklal Caddesi zijn verscheidene consulaten gevestigd, onder andere het Nederlandse consulaat. Getuige de leeuwen op het hekwerk boven de entree voelt Nederland zich niet echt op z'n gemak in Turkije. 
In een zijstraatje bevindt zich -volgens het witte bordje naast de deur- de ingang van de 'visum afdeling'. Niet bepaald een gastvrije ingang...

zaterdag 3 december 2011

Istanbul schetsen 3

Het straatbeeld van Istanbul: heel veel winkels, heel veel auto's en heel veel mensen. De diversiteit is groot en niet te vangen in een paar plaatjes. Toch een poging de stereotypen eruit te halen. De winkels met hun rommelige gevels, het aanbod dat zich vooral uitdrukt in kwantiteit en uitstallingen op straat. Op de weg busjes, bestelwagentjes, auto's met een achterbak, een motor en, ondanks het drukke verkeer, een voetganger. Een auto met een achterbak lijkt daar de plek in te nemen die een stationwagon bij ons heeft: een gezinsauto met een zekere status. Stationwagons zie je daar overigens nauwelijks. Op straat of op de stoep lopen de mensen voor hun boodschappen, zaken of lol tussen de sjouwers en de verkopers.

tekening Ronald van der Heide ©